< p style="text-align: justify;"><a href="http://www.jagiellonski.pl/wp-content/uploads/2011/09/dagmara_wiejska_small.jpg"><img class="alignleft size-medium wp-image-1208" title="dagmara_wiejska_small" src="http://www.jagiellonski.pl/wp-content/uploads/2011/09/dagmara_wiejska_small-247x300.jpg" alt="" width="247" height="300" /></a>System e-myta w Polsce wciąż budzi wiele kontrowersji i dyskusji. Niniejszym tekstem rozpoczynamy cykl artykułów pokazujących funkcjonowanie elektronicznego poboru opłat za korzystanie z dróg publicznych w innych państwach. Jego głównym celem jest pokazanie, że rozwiązanie to jest powszechne i stanowi naturalny etap rozwoju infrastruktury transportowej państw rozwiniętych.</p> <p style="text-align: justify;">Historia poboru opłat za korzystanie z dróg w Stanach Zjednoczonych sięga okresu międzywojennego. Federalny Program Pomocy Autostradom, stworzony w 1916 roku, nie pozwalał na użycie federalnych funduszy na zbieranie myto. Stanowisko to zmieniło się w 1921 roku, kiedy Kongres przyjął ustawę Philipsa (Federal Aid Highway Act), która umożliwiła skierowanie federalnej pomocy finansowej na budowę płatnych dróg w 11 zachodnich stanach. Kolejne ustawy dawały więcej możliwości federalnej pomocy na ulepszanie obiektów poboru opłat, aż do ostatniej znaczącej ustawy w tym temacie, ustanowionej w 1991 roku wraz z zaakceptowaniem Ustawy Wydajności Transportu Powierzchni Modalnych (Intermodal Surface Transportation Efficiency Act). Zaprezentowała ona ogólne, modalne podejście do finansowania dróg i tranzytu wymagające wspólne planowanie oraz przekazując znaczącą, dodatkową władzę organizacjom planowania metropolii.</p> <p style="text-align: justify;">Chociaż Międzystanowy System Dróg był w większości wolny od myta, w 1956 roku Kongres zdecydował na włączenie do niego obiektów zbierających opłaty. Głównie było wprowadzane na już istniejących większych drogach albo tych zaplanowanych do budowy jeszcze przed znacznym wzrostem federalnego dofinansowania do Międzystanowego Systemu w 1956. Włączenie tych dróg zwiększyło łączność bez potrzeby budowania nowych odcinków, konkurujących ze sobą i darmowych w tych samych korytarzach transportu. Ponadto, włączenie tych płatnych dróg uwolniło przychody z podatków użytkowników autostrad na rozwinięcie innych niepłatnych segmentów sytemu. Około 2,900 mil (4,640 km) płatnych dróg jest częścią systemu o łącznej długości 46,730 mil (prawie 75 tys. km) .</p> <p style="text-align: justify;">Również w Australii funkcjonuje system pobierania opłat za korzystanie z infrastruktury drogowej. Propozycja budowy CityLink była najpierw ogłoszona w maju 1992 roku i otrzymała akceptację w połowie 1994 roku. Umowa została podpisana z Transurban, spółką pomiędzy australiskiego Transfield i japońskiego Obayashi w 1995 roku. 34-letnia koncesja do pobierania opłat za drogę upływa w 2035 roku. CityLink zostało zbudowane pomiędzy 1996 a 2000 rokiem i była ośmiokrotnie większa niż jakikolwiek inny projekt w Melbourne. Decyzję o użyciu elektronicznego systemu poboru opłat podjęto w 1992 roku, po tym jak stwierdzono, że ręczny pobór myta jest niepraktyczny. Pierwszy odcinek został otwarty w sierpniu 1999, a e-myto rozpoczęto pobierać 3 stycznia 2000 roku. Ostatecznego otwarcia dokonano 28 grudnia 2000.</p> <p style="text-align: justify;">Nowa Zelandia swoją pierwszą płatną drogę, Northern Gateway Toll Road, otworzyła w styczniu 2009 roku pomiędzy Orewa i Puhoi, na północ od Auckland. Wcześniej jednak dokonywano poboru opłat na moście Auckland Harbour Bridge, który został otwarty w 1959 roku i operował jako płatny do 1984 roku. W latach 60. grupa studentów chcąca przerwać system myta, wielokrotnie przejeżdżała most na motocyklach (z bardzo niską opłatą) płacąc koszt za przejazd pięciodolarowymi banknotami. Liczyli oni, że władze zostaną bez drobnych do wydawania, jednak budki zostały zaopatrzone w dużą ilość monet miedzianych, tak że studenci zostali skonfrontowani z dużą ilością monet o niskich nominałach.</p> <p style="text-align: justify;">W 1962 został zbudowany inny płatny obiekt, tunel The Lyttelton, łączący Christchurch z brzegiem w Lyttelton. Tak jak w przypadku Northern Gateway Toll Road, rząd obiecał, że z dniem spłacenia go, myto będzie usunięte, co zgodnie z obietnicą zostało spełnione w połowie lat 70. Na końcu tunelu nadal istnieje budynek Władz Tunelu oraz budki pobierające myto. Miasto Tauranga kontroluje płatną drogą pomiędzy businessową dzielnicą w centrum miasta a zewnętrzną wioską Tauriko. Ponadto, droga dostarcza użytkowników mostu Tauranga Harbour Bridge. Opłaty zbierane są przez zespół operujący budki na zachodnim krańcu drogi. Droga Northern Gateway Toll Road jest 7,5 km przedłużeniem Stanowej Austostrady numer 1, na północ od Auckland i operuje od stycznia 2009 roku.</p> <p style="text-align: justify;"><em>Pierwotnie tekst ukazał się w "Gazecie Finansowej", nr 50/2011.</em></p>